W dniu 16 czerwca 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz.U. 2016, poz. 352), która określa zasady i tryb udostępniania i przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystania.
Polska, będąc jednym z Państw Członkowskich UE implementowała do własnego porządku prawnego Dyrektywę 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego i wdrożyła w życie przepisy stanowiące o ponownym wykorzystaniu informacji pochodzącej z sektora publicznego, przez sektor prywatny. Celem i głównym założeniem niniejszej dyrektywy było poszerzenie możliwości pozyskiwania informacji pochodzących z sektora publicznego, który zbiera, produkuje i rozpowszechnia szeroki zakres informacji. Dyrektywa miała pomóc w budowaniu społeczeństwa informacyjnego i naukowego, a także pomagać w uzyskiwaniu dostępu do nowych sposobów pozyskiwania wiedzy. Prawo unijne miało pomóc krajom członkowskim, aby przynajmniej w minimalnym stopniu ujednolicić i zharmonizować reguły i praktyki odnoszące się do wykorzystania zasobów informacyjnych sektora publicznego.
Co oznacza pojęcie "ponowne wykorzystywanie informacji publicznej"?
Ponowne wykorzystywanie informacji publicznej rozumiane jest jako wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji publicznej lub każdej jej części, będącej w posiadaniu podmiotów zobowiązanych, niezależnie od sposobu jej utrwalenia (w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej), w celach komercyjnych lub niekomercyjnych, innych niż jej pierwotny publiczny cel wykorzystywania, dla którego informacja została wytworzona.
Główne założenia nowelizacji ustawy
Jednym z głównych założeń nowelizacji jest bezwnioskowe uzyskiwanie informacji do ponownego wykorzystywania, zamieszczonej w Biuletynie Informacji Publicznej podmiotu zobowiązanego oraz centralnym repozytorium prowadzonym przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Ponadto ponowne wykorzystanie informacji publicznej może odbywać się również przez jej udostępnienie w inny sposób niż opublikowanie w BIP lub poprzez złożenie stosownego wniosku.
Kiedy obowiązuje nas tryb wnioskowy?
Przekazanie informacji publicznej w celu jej ponownego wykorzystywania następuje na wniosek, w przypadku gdy:
1) informacja nie została udostępniona w BIP lub w centralnym repozytorium,
2) została udostępniona w sposób inny niż określony w pkt 1 i nie zostały określone warunki ponownego wykorzystania lub opłaty za ponowne wykorzystanie albo nie poinformowano o braku takich warunków lub opłat,
3) bedzie wykorzystywana na warunkach innych niż zostały dla tej informacji określone,
4) została udostepniona lub przekazana na podstawie innych ustaw określających zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami sektora publicznego.
Opłaty za ponowne wykorzystywanie
Informacje sektora publicznego udostepnia się lub przekazuje w celu ich ponownego wykorzystywania bezpłatnie.
Opłata może zostać pobrana od wnioskodawcy jedynie wówczas, jeżeli przygotowanien lub przekazanie informacji w sposób lub w formie wskazanych we wniosku o ponowne wykorzystywanie wymaga poniesienia dodatkowych kosztów.
Ustalając wysokość opłaty, uwzględnia siękoszty przygotowania lub przekazania informacji sektora publicznegow określony sposób i w określonej formie, tj. takie czynniki jak:
- liczba pracowników zaangażowanych w przygotowanie danych,
- czas pracy poświęcony na przygotowanie danych,
- koszty materiałowe,
- koszty przekazania informacji w formie wskazanej przez wnioskodawcę.
Odmowa wyrażenia zgody na ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego
Prawo do ponownego wykorzystywania podlega ograniczeniu:
1) w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych,
2) ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji oraz przypadku gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca ryzygnują z przysługującego im prawa,
3) w zakresie informacji będących informacjami sektora publicznego, do których dostęp jest ograniczony na podstawie innych ustaw,
4) w zakresie informacji sektora publicznego:
- których wytwarzanie przez podmioty zobowiązane nie należy do zakresu ich zadań publicznych określonych prawem,
- powiązanych z depozytami znajdującymi się w posiadaniu podmiotu zobowiązanego, o ile ich właściciele umownie wyłączyli możliwość ich udostępnienia,
- do których prawa autorskie i prawa pokrewne w rozumieniu przepisów ustaw szczególnych lub prawa własności przemysłowej podlegającego ochronie na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów UE, przysługują podmiotom innym niż podmioty zobowiązane,
- będąch w posiadaniu muzeów państwowych i samorządowych, bibliotek publicznych i naukowych, archiwów, w przypadku gdy pierwotnym właścicielem autorskich praw majątkowych lub praw pokrewnych były podmioty inne niż podmioty zobowiązane, a czas trwania tych praw nie wygasł.
Oferta zawierająca warunki ponownego wykorzystywania lub informację o wysokości opłat za ponowne wykorzystywanie
Wsnioskodawca, który otrzymał ofertę zawierającą warunki ponownego wykorzystywania lub informację o wysokości opłat za ponowne wykorzystywanie może w terminie 14 dni od dnia otrzymania oferty złożyć sprzeciw z powodu naruszenia przepisów ustawy albo zawiadomić podmiot zobowiązany o przyjęciu oferty.
Podmiot zobowiązny w przypadku otrzymania sprzeciwu w drodze decyzji rozstrzyga o warunkach ponownego wykorzystywania lub o wysokości opłat za ponowne wykorzystywanie.
Od decyzji o odmowie wyrażenia zgody na ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego oraz od decyzji o warunkach ponownego wykorzystywania lub o wysokości opłat za ponowne wykorzystywanie, wnioskującemu przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.